Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, afet bölgesinde yıkılan binaların yapım durumuna ilişkin değerlendirmelerde bulundu.
Bakan Kurum’un konuşmasında öne çıkanlar şöyle:
Adıyaman’da yoğun yıkımın yaşandığı yerler merkezin olduğu kısımlar. Zeminle ilgili etütlerimizi yapacağız. Elbistan fay hattına mesafesi var ama Ceyhan Nehri’nin memba noktası olduğu için sıvılaşma kaynaklı yıkım söz konusu. İskenderun’da da yıkımın ana nedenlerinden birisi sıvılaşma. Burada yoğun bir yıkım söz konusu.
Antakya’ya baktığımızda da zemin kalitesinin düşük olduğunu, bazı binaların yıkılmadığını ama yan yattığını görüyoruz. Oynak zeminde bina yan yatabiliyor. Malatya, Akçadağ ve Doğanşehir de yıkımların yoğun olduğu yerler.
SIVILAŞMADAN KAYNAKLI YIKIMLAR
Biz denize de havalimanı yaptık. Orada o zemine göre tedbirler almak zorundasınız. Bayraklı’daki zeminde de sıvılaşmadan kaynaklı yıkım gerçekleşti. Bu tedbirleri aldıktan sonra yapılamaz diye bir şey yok.
Yeni yerleşim yerlerimiz için bilim insanlarına fay hattına ne kadar mesafede bina yapmamız gerektiğini sordum. Dünya literatürünün 15 metre olduğunu söylüyorlar. Biz 500 metreden aşağı yanaşmayalım dedik ve çok iyi yaparsınız, dediler.
Hasar tespitleri esnasında Hatay Defne ve Samandağ merkezli iki deprem yaşadık, bu bölgelerde orta hasarlı ve az hasarlı binalara bir kez daha bakacağız. 1999 öncesi yapılan, mühendislik hizmeti almamış, denetime tabi olmamış yapıların yüzde 98’inin yıkıldığını görüyoruz.
Adana’da 99’dan önce inşa edilmiş yıkılan binaların oranı yüzde 96.7, bunlar yapı denetimi hizmeti almamış. Adıyaman’da yüzde 96.2’si 99 öncesi yapılmış.
Gaziantep’te yüzde 96.7’si, Hatay’da yüzde 97.7, Kahramanmaraş’ta yüzde 96.2’si, Malatya’da yüzde 98,6’si, Osmaniye’de yüzde 98,6’sı yapı denetim hizmeti almamış binaların yıkılma oranı
Bu yapılar vatandaşlarımız için depremde ciddi tehdit. Yeni binalarda hasar almış olanlar da var ama bina görevini yapmış. O binada vatandaşımız hayatını kaybetmemiş.
99 ÖNCESİ YAPILAN YAPILARIN YÜZDE 98’İ YIKILDI
Buradaki veriler bize 99 öncesi yapılan yapıların yüzde 98’nin yıkıldığını gösteriyor. Burada toplam yapı sayısı 2 milyon 535 bin yapının tespiti yapılmış. 99 öncesi inşa edilen yapı 1 milyon 191 bin. Yani bu bölgede yüzde 48’i 99 öncesi yapılmış
Bu da yüzde 52’si bizim getirdiğimiz yapı denetim sistemi ile güvenli hale getirdik. Bu da önemli bir veri. Yıkık bina sayısı 18 bin 150
Bunların 99 öncesi olanı 17 bin 588. Sadece 562 yeni bina yıkılmış.
Deprem bölgesinde belirlediğimiz 3 aşamalı bir şehirleşme modelimiz olacak. Güvenli sağlam alanlarda çalışmalarımızı yapıyoruz. TOKİ eliyle vatandaşın geçici barınma ihtiyacını karşılamak için çalışıyoruz. Bunlarla birlikte eş zamanlı olarak şehrin çeperinde şehre yakın, şehrin yapısına uygun belirlediğimiz rezerv yerlerinde çalışmalara başlayacağız.
KİRACILARA 3 BİN LİRA KİRA YARDIMI
Etap etap bu sayıları arttıracağız. Köydeki vatandaşlarımız için de kalıcı konut çalışmalarımızı yürütüyoruz. Depremden 16 gün sonda bu devlet vatandaşı için kalıcı konutlarının sözleşmelerini imzalamış olacak. Vatandaşlarımıza bu süreçte taşınma yardımı, ev sahibi olanlara 5 bin lira kira yardımı, kiracılara 3 bin lira kira yardımı vereceğiz. Yine evi teslim edilene kadar o vatandaşlarımız kira yardımını alacak.
6 AY SONRA ETAP ETAP TESLİM EDECEĞİZ
1 yıl diyoruz ama önceki depremlerde 6 ay sonra teslim etmeye başladık. Burada da aynısını yapacağız, 6 ay sonra etap etap projelerimizi teslim edeceğiz”
‘KAT KISITLAMASI YAPACAĞIZ’
Yeni şehirleri sağlam zeminlere yapacağız. O bölgede alınacak tedbirlerle yapacağız. Yeri gelecek kısıtlar yapacağız, kat kısıtlaması yapacağız. Dükkanları bina altına koymayacağız, bina yanına yapacağız.
TOKİ aracılığıyla 1 milyon 180 bin konut yaptık ve hepsi dimdik ayakta.
Örnek projelerin bazıları şöyle: