Kahramanmaraş depremi sonrasında radye temel kavramı gündem oldu. Deprem bölgesinde, on binlerce binada büyük yıkım meydana gelirken TOKİ’nin yapmış olduğu konutların zarar görmemesi dikkat çekti. TOKİ’nin Kahramanmaraş başta olmak üzere 10 ilde 133 bin 759 konutu bulunuyor. Bunlardan sadece 2 blokta çok hafif bir hasar var.
DEPREM BÖLGELERİNDE KAÇ TOKİ EVİ BULUNUYOR?
TOKİ, bugüne kadar Kahramanmaraş’ta 5 bin 545, Hatay’da 8 bin 18, Osmaniye’de 3 bin 323, Malatya’da 20 bin 605, Şanlıurfa’da 17 bin 261, Diyarbakır’da 20 bin 912, Gaziantep’te 27 bin 947, Adıyaman’da 7 bin 65, Adana’da 21 bin 154, Kilis’te ise 1929 olmak üzere toplam 133 bin 759 konut inşa etti.
TOKİ EVLERİ NASIL İNŞA EDİLİYOR?
TOKİ tarafından yaptırılan inşaatlarda öncelikle yerinde zemin etüt raporu çıkartılıyor. Rapordan alınan veriler doğrultusunda başta Deprem Yönetmeliği olmak üzere yürürlükteki tüm ilgili kanun ve yönetmeliklere göre projelendirilme çalışması yapılıyor. İmalatlar ise bu projeler doğrultusunda yapım tekniklerine uygun olarak gerçekleştiriliyor. TOKİ, binalarda uyguladığı “radye temel”, “tünel kalıp taşıyıcı sistem”, “yüksek beton dayanımı” gibi depreme karşı çözümlerle binada oluşacak sarsıntıyı ve dolayısıyla hasarı en aza indiriyor.
RADYE TEMEL NEDİR?
Radye temel inşaat sektöründe binaların temelleri için kullanılan bir kavramdır. Burada devreye radye temel dayanıklılığı ve özellikleri girmektedir. Yani radye temel, binadan gelen yüklerin zemine yüzeysel bir biçimde yayılmasını sağlıyor. Radye temel, genelde zeminin emniyetli taşıma gücünün düşük olduğu durumlarda “münferit sömeller ile yapılan temel, yüzey alan hesaplarının binanın mimari alanının yarısından fazlasını işgal ettiği zaman” düşünülürler. Bu durumda çok büyük ihtimalle radye temel diğer sistemden daha ekonomik olur.
Radye temel veya radye jeneral temel kelime anlamı itibariyle “bir yapıyı yer sularının çalışmasına karşı koruyan kaplama” anlamına gelmektedir. Yapı ağırlığının fazla oluşu, zemin taşıma kapasitesinin düşüklüğü sebebiyle bütün yapının altını alttan tek taban (plak), hatta mümkünse bunu üstyapı sınırlarından dışarı taşırmak yoluna gidilir. Bunu gerçekleştirerek taşıma kapasitesi düşük olan zemin birim gerilmesine daha az yük verilmiş ve böylece mümkün olduğu kadar oturmaların önüne geçilmiş olur.
RADYE TEMELİN FAYDASI NEDİR?
Radye temel, gerçek adıyla radye jeneral temel, yükün zemine düzgün bir şekilde dağılmasını sağlar. Radye temelin depreme karşı büyük bir avantaj sağladığı bilinmektedir. Radye temel deprem anında yapıyla birlikte hareket eder ve yapıda hasar oluşmasını büyük ölçüde engeller. Önceki yıllarda emniyet gerilmesinin çok düşük olduğu zeminlerde veya yükün çok fazla olduğu yapılarda kullanılırdı. Ancak günümüzde her türlü zeminde kullanılıyor.
Yapının oturduğu zemin tabakasının fazla oturma yapabilmesi, yapı temeli olarak tekil ve sürekli temel türlerinin elverişsiz hale gelmesine yol açar. Böyle yapılarda temel seçiminde radye temel kullanımına gidilir. Radye temel, yapı temelini bir bütün olarak örten bir sistemdir. Bu nedenle yapı zeminin her yerine yükünü aynı şekilde aktararak üniform oturma yapmasını sağlar.
RADYE TEMEL HANGİ DURUMLARDA TERCİH EDİLİR?
Yapıya etkiyen yüklerin çok fazla olması durumu
Zemin taşıma kapasitesinin düşüklüğü
Yapı yüklerinin zeminde üniform yayılmaması durumu
Temel zeminin kendi içerisinde farklılık göstermesi
